College voor Young Professionals

Nederland heeft een unieke en memorabele ontstaansgeschiedenis, met een sleutelrol voor Willem van Oranje (1533-1584). Deze rebelse edelman leidde in de 16e eeuw de Noordelijke Nederlanden in de Opstand – uniek vanwege de strijd voor vrijheid, verdraagzaamheid en het recht op zelfbestuur. Deze ‘Nederlandse Revolutie’ leeft weer. Onlangs werd bekend dat er over de ‘vader des vaderlands’ maar liefst twee speelfilms in de maak zijn. En afgelopen voorjaar bewonderde Barack Obama op bezoek in Nederland speciaal het Plakkaat van Verlating (1581), de Nederlandse Declaration of Independence die zonder Oranje nooit had bestaan en die een grote inspiratiebron was voor onder andere de Amerikaanse Revolutie(1776).

De Republiek der Verenigde Nederlanden groeide in de zeventiende eeuw uit tot één van de machtigste en rijkste landen ter wereld. Amsterdam ontwikkelde zich tot een belangrijke handelsmetropool en de VOC tot de eerste grote multinational. Maar wat was eigenlijk de basis van dit succes? En kon iedereen eigenlijk wel delen in deze welvaart? Dit college gaat in op de Nederlandse economie in de Gouden Eeuw en stelt de vraag of er eigenlijk wel sprake was van een 'VOC-mentaliteit'.

De mobilisatie van het Nederlandse leger in 1870 ten gevolge van de Frans-Duitse oorlog verliep dramatisch. Hierom en door de snelle opkomst van het Duitse keizerrijk na die oorlog maakte de Nederlandse krijgsmacht na 1870 een stormachtige ontwikkeling door: ze werd aanzienlijk groter, schafte veel nieuwe wapens aan, bouwde moderne vestinglinies en discussieerde over haar positie in de samenleving. In 1914 was de mobilisatie een succes. Maar de snelle ontwikkeling van wapens en schaalvergroting van de oorlogvoering tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam de krijgsmacht weer op achterstand. Kwam hiermee onze garantie voor de neutraliteit in gevaar?

Het vertrekpunt van dit college ligt bij de liberale voorman Thorbecke. Het college voert ons vervolgens langs de Antirevolutionair Kuyper en de socialist Troelstra naar het begin van de twintigste eeuw. Aan de hand van enkele wijdverspreide vooroordelen (socialisten zijn voor een grote staat), veronderstellingen (liberalen zijn rechts) en vergissingen (christendemocraten zijn wars van populisme) wordt duidelijk hoe onze huidige politieke verhoudingen zijn ontstaan. 

De Nederlandse koloniale geschiedenis begon zo’n 400 jaar geleden ambitieus, op vele continenten. Twee eeuwen later was het imperium al een stuk kleiner, en vandaag behoren alleen de Antillen nog tot het Koninkrijk. Weinig liep zoals ooit voorzien, of we het nu hebben over de vestiging van het koloniaal gezag overzee, de dekolonisatie, of de vorming van omvangrijke postkoloniale gemeenschappen in Nederland zelf. In dit college wordt de balans opgemaakt van vier eeuwen kolonialisme, van harde munt tot moraliteit.